/Szkoła średnia/Geometria/Geometria analityczna/Trójkąt

Zadanie nr 9652528

W kartezjańskim układzie współrzędnych (x,y ) punkt C = (7,− 2) jest wierzchołkiem trójkąta ABC . Prosta k o równaniu y+ 2x+ 3 = 0 zawiera dwusieczną kąta BAC tego trójkąta. Okrąg O o równaniu (x + 1)2 + (y + 1)2 = 1 6 jest wpisany w ten trójkąt. Wyznacz współrzędne wierzchołków A i B trójkąta ABC .

Wersja PDF

Rozwiązanie

Szkicujemy opisaną sytuację – dany okrąg to oczywiście okrąg o środku S = (− 1,− 1) i promieniu r = 4 . W szczególności jest on styczny do pionowej prostej x = − 5 – ta obserwacja przyda nam pod koniec rozwiązania.


PIC


Spróbujemy napisać równania prostych zawierających boki CA i CB trójkąta ABC . Obie te proste przechodzą przez punkt C = (7,− 2) , czyli mają równanie postaci

y = a(x − 7) − 2 0 = ax − y − 7a − 2 .

Współczynnik a możemy wyznaczyć z faktu, że odległość środka S = (− 1,− 1) okręgu wpisanego w trójkąt ABC od każdej z tych prostych jest równa równa r = 4 . Korzystamy ze wzoru na odległość punktu P = (x0,y0) od prostej Ax + By + C = 0 :

|Ax-0-+-By-0 +-C|- √ --2----2- . A + B

Mamy zatem

 |− a + 1 − 7a − 2| ∘ ------ 4 = -----√--2---------- /⋅ a2 + 1 ∘ ------ a + 1 4 a2 + 1 = |− 8a − 1 | /()2 16a 2 + 16 = 64a2 + 16a + 1 2 0 = 48a + 1 6a− 15.

Rozwiązujemy otrzymane równanie kwadratowe

 2 Δ = 256 + 28 80 = 3136 = 56 − 16 − 56 72 3 − 16+ 56 40 5 a = ----96----= − 96-= − 4- lub a = ---96-----= 96-= 12.

Otrzymujemy wtedy odpowiednio proste

 3 3 2 1 3 13 y = a (x − 7)− 2 = − -(x − 7) − 2 = − -x + ---− 2 = − --x+ --. 4 4 4 4 4

i

y = a(x− 7)− 2 = -5-(x− 7)− 2 = -5-x− 35-− 2 = 5-x − 59. 12 12 12 12 12

Jeżeli dość dokładnie naszkicujemy obie proste w układzie współrzędnych, to będzie widać, że trudno jest odtworzyć trójkąt ABC jeżeli punkt A miałby być punktem wspólnym danej dwusiecznej k i prostej  -5 59 y = 12x − 12 . Przyczyną tego problemu jest fakt, że w tym przypadku kąt CAS jest większy od 9 0∘ , co oznaczałoby, że kąt CAB jest większy od 180∘ , a to oczywiście nie jest możliwe. Aby precyzyjnie uzasadnić kluczową obserwację w tym rozumowaniu – że kąt  ∘ |∡CAS | > 9 0 , patrzymy na współczynniki kierunkowe obu prostych. Prosta k tworzy z osią Ox kąt α , dla którego

tg α = −2 .

Prosta prostopadła do tej prostej będzie mieć współczynnik kierunkowy

1 5 --> --, 2 12

co oznacza, że prosta  5- 59 y = 12x − 12 jest bardziej pozioma, niż prosta prostopadła do dwusiecznej k . Zatem rzeczywiście w tym przypadku mielibyśmy |∡CAS | > 90∘ , co nie jest możliwe.

W takim razie prosta AC ma równanie y = − 3x + 13 4 4 i współrzędne punktu A są rozwiązaniem układu równań

{ y = − 2x − 3 y = − 34x + 134 .

Odejmujemy od drugiego równania pierwsze i mamy

 3- 1-3 0 = 2x − 4x + 4 + 3 25 5 − ---= -x ⇒ x = − 5. 4 4

Stąd y = − 2x − 3 = 7 i A = (− 5,7) . W szczególności punkt A leży na pionowej prostej x = − 5 , która jak wcześniej zauważyliśmy jest styczna do danego okręgu wpisanego w trójkąt ABC . W takim razie ta prosta to dokładnie prosta zawierająca bok AB trójkąta ABC . To pozwala łatwo wyznaczyć współrzędne punktu B – podstawiamy x = − 5 do równania prostej BC .

 -5- 59- −-2-5−-5-9 8-4 y = 1 2 ⋅ (−5 )− 12 = 12 = 1 2 = − 7

Zatem B = (−5 ,−7 ) .  
Odpowiedź: A = (− 5,7) , B = (− 5,− 7)

Wersja PDF
spinner