/Szkoła średnia/Równania/Wielomianowe/Stopnia 3/Z parametrem

Zadanie nr 4913698

Wyznacz wszystkie wartości parametru m ∈ R , dla których równanie

x 3 + 3x 2 − m2x + (m 2 − 4) = 0

ma trzy różne pierwiastki, z których jeden jest ujemny, a pozostałe dwa należą do przedziału [ ] 1 2 ,5 .

Wersja PDF

Rozwiązanie

Najtrudniejsze w tym zadaniu, to znaleźć punkt zaczepienia – żeby w ogóle zacząć coś liczyć. Jeżeli chwilę pobawimy się danym równaniem, to można zauważyć, że suma współczynników przy x –ach jest równa 0. To oznacza, że x = 1 jest jednym z pierwiastków tego równania. Dzielimy więc lewą stronę przez (x − 1 ) . My jak zawsze zrobimy to grupując wyrazy.

 ( ) ( ) x3 + 3x2 − m 2x+ (m 2 − 4 ) = x3 − x2 + 4x2 − 4x − (m 2 − 4)x + (m 2 − 4) = = x2(x − 1) + 4x(x − 1) − (m 2 − 4)(x − 1) = 2 2 = (x + 4x − (m − 4 ))(x− 1).

Teraz sprawa jest już dużo prostsza, bo pozostała nam analiza trójmianu w pierwszym nawiasie. Wyjściowe równanie ma mieć trzy różne pierwiastki, więc trójmian musi mieć dwa różne pierwiastki i żaden z nich nie może być równy 1. Sprawdźmy najpierw, kiedy x = 1 jest pierwiastkiem tego trójmianu.

0 = 1 + 4 − (m 2 − 4) = 9 − m 2 = (3− m )(3+ m).

Musi więc być m ⁄= ± 3 . Liczymy teraz Δ –ę.

 2 2 2 Δ = 16+ 4(m − 4) = 4m = (2m ) .

Równanie kwadratowe ma więc dwa różne pierwiastki jeżeli m > 0 . Przy tym założeniu łatwo obliczyć te pierwiastki

 −-4-−-2m- −4-+-2m-- x = 2 = − 2 − m lub x = 2 = − 2+ m

(zauważmy, że gdybyśmy za pierwiastek z Δ –y wzięli − 2m , to otrzymalibyśmy dokładnie te same pierwiastki).

Teraz w sumie jest prosta sprawa – mniejszy z tych pierwiastków ma być ujemny, a większy ma być w przedziale [ ] 12,5 . Niestety nie wiemy jaki jest znak m , więc nie wiemy który z tych pierwiastków jest większy, a który jest mniejszy. Rozważmy więc dwa przypadki.

Jeżeli m > 0 , muszą być spełnione nierówności

{ { − 2− m < 0 − 2 < m 1 ≤ − 2 + m ≤ 5 ⇐ ⇒ 5≤ m ≤ 7. 2 2

W tym przypadku mamy więc  [5 ) m ∈ 2,3 ∪ (3,7] (bo m ⁄= ±3 ). Jeżeli natomiast m < 0 , to muszą być spełnione nierówności

{ { { − 2+ m < 0 m < 2 m < 2 1 ⇐ ⇒ 5 ⇐ ⇒ 5 2 ≤ − 2 − m ≤ 5 2 ≤ −m ≤ 7 − 2 ≥ m ≥ − 7

W tym przypadku mamy więc m ∈ [− 7,− 3)∪ (− 3,− 5 ] 2 . Łączymy oba przypadki i otrzymujemy rozwiązanie

 ( 5] [ 5 ) m ∈ [−7 ,−3 )∪ − 3,− -- ∪ -,3 ∪ (3,7 ]. 2 2

 
Odpowiedź:  ( ] [ ) m ∈ [−7 ,−3 )∪ − 3,− 52 ∪ 52,3 ∪ (3,7]

Wersja PDF
spinner